Medyczna marihuana a choroba Parkinsona

Choroba Parkinsona jest drugą co do częstości występowania chorobą neurodegeneracyjną po chorobie Alzheimera. Obecnie nie ma lekarstwa na tę chorobę. Czy konopie indyjskie i marihuana mogą być stosowane do ochrony mózgu pacjentów z chorobą Parkinsona lub do łagodzenia jej objawów?

Choroba Parkinsona jest przewlekłą chorobą zwyrodnieniową ośrodkowego układu nerwowego, dotykającą głównie obszarów mózgu odpowiedzialnych za kontrolę ruchów. Zwykle występuje u osób powyżej 60 roku życia (chociaż niektóre postacie wczesnej choroby występują u osób poniżej 40 roku życia) i jest częstsza u mężczyzn niż u kobiet.

Choroba Parkinsona charakteryzuje się obumieraniem neuronów w obszarze mózgu zwanym śródmózgowiem czarnym. Neurony te są odpowiedzialne za produkcję dopaminy, jednej z cząsteczek neuroprzekaźnika niezbędnego do prawidłowego transportu sygnałów w mózgu. Zmniejszenie wydzielania dopaminy zaburza przekazywanie sygnałów z jąder podstawy - obszaru odpowiedzialnego za kontrolę ruchu. W efekcie podstawowymi objawami choroby są zaburzenia układu ruchowego.

Oprócz charakterystycznych drgawek powszechnie towarzyszących chorobie, do innych objawów należą sztywność, niestabilność postawy i bradykardia (osłabienie ruchowe). W kolejnych etapach choroby mogą wystąpić zaburzenia prawidłowego funkcjonowania zmysłów, snu oraz problemy emocjonalne (depresja lub lęk), połączone z otępieniem w ostatnich stadiach choroby. W około 5% przypadków choroba jest wynikiem mutacji niektórych genów. Jednak u większości pacjentów przyczyna jest nieznana i prawdopodobnie jest to połączenie predyspozycji genetycznych i czynników środowiskowych.

Obecnie choroba jest nieuleczalna, a interwencja medyczna ogranicza się do leczenia objawów. Jedna z głównych form leczenia, lewodopa (lub L-DOPA), stosowana w celu wyrównania obniżonego poziomu dopaminy, po kilku latach przestaje być skuteczna i powoduje niekontrolowane ruchy u pacjentów (dyskinezę). Dlatego należy badać nowe związki, które chroniłyby przed śmiercią neuronów i/lub łagodziłyby objawy choroby.

Czy marihuana może być stosowana w leczeniu choroby Parkinsona?

Zastosowanie marihuany w leczeniu choroby Parkinsona zostało opisane po raz pierwszy w Europie już pod koniec XIX wieku w "Manual of Nervous System Diseases" Williama Richarda Gowersa (Philadelphia, PA, USA: P. Blakiston's Son & Co, 1888). Po stu trzydziestu latach przyjrzyjmy się dowodom naukowym.

Związki konopi znane jako kannabinoidy (w literaturze opisano ponad 100 z nich) oddziałują na ludzki mózg poprzez wiązanie się ze strukturami zwanymi receptorami CB1 (obecnymi głównie w neuronach i odpowiedzialnymi za psychoaktywne działanie niektórych kannabinoidów) oraz receptorami CB2 (obecnymi głównie w komórkach glejowych i odpowiedzialnymi m.in. za odpowiedź zapalną). Receptory te wraz z endogennymi cząsteczkami, które je aktywują (endokannabinoidy) stanowią część układu endokannabinoidowego, czyli systemu komunikacji międzykomórkowej w naszym organizmie.

Większość kannabinoidów ma duży potencjał neuroprotekcyjny. Wiążąc neurony z receptorem CB1, mogą chronić je przed szkodliwymi bodźcami. Wykazują one również właściwości przeciwzapalne poprzez receptor glejowy CB2. Wreszcie, kannabinoidy są ważnymi antyoksydantami, które chronią neurony przed uszkodzeniami spowodowanymi stresem oksydacyjnym (bardzo ważnym czynnikiem w chorobie Parkinsona) niezależnie od receptora, czy to ze względu na ich strukturę molekularną, czy poprzez inne receptory niekanabinoidowe, takie jak receptory jądrowe PPAR, które działają jako antyoksydanty. Właściwości te zostały wykazane w licznych badaniach przedklinicznych (in vitro i na zwierzętach laboratoryjnych) dotyczących różnych chorób, takich jak choroba Alzheimera, choroba Huntingtona, stwardnienie rozsiane i stwardnienie zanikowe boczne (choroba neuronów ruchowych).

W obszarze układu nerwowego dotkniętym chorobą Parkinsona występuje duża gęstość receptorów konopi CB1. Ma to sens, biorąc pod uwagę, że jedną z funkcji układu endokannabinoidowego jest kontrola ruchu, zwykle poprzez hamowanie ruchu. Biorąc pod uwagę znaczenie układu endokannabinoidowego w tej strukturze, pojawiły się spekulacje na temat korzyści płynących z manipulacji tym układem w chorobie Parkinsona.

Stwierdzono, że w chorobie Parkinsona prawidłowe funkcjonowanie układu endokannabinoidowego jest zaburzone, zarówno w modelach zwierzęcych, jak i u pacjentów z objawami choroby. Badanie wykazało wzrost ilości receptora CB1 w neuronach jąder podstawy, wzrost ilości receptora CB2 w komórkach glejowych odpowiedzialnych za stan zapalny oraz wzrost poziomu endokannabinoidów. Zostało to zinterpretowane jako reakcja organizmu na uszkodzenia spowodowane przez chorobę. Niektórzy jednak uważają, że układ endokannabinoidowy jest wrodzonym mechanizmem obronnym mózgu.

W badaniach farmakologicznych na zwierzętach wykazano neuroprotekcyjny potencjał związków o działaniu przeciwutleniającym, takich jak Δ9-tetrahydrokannabinol (Δ9-THC, główny psychoaktywny składnik marihuany), kannabidiol (CBD, drugi najważniejszy kannabinoid, który nie ma działania psychoaktywnego) i Δ9-tetrahydrokannabicannabarin (Δ9-THCV), a także tych o działaniu przeciwzapalnym za pośrednictwem receptora CB2 (np.np. Δ9-THCV). Δ9-THCV). Mimo że aktywacja receptora CB1 jest reakcją neuroprotekcyjną stosowaną w innych schorzeniach, jest przeciwwskazana w chorobie Parkinsona, ponieważ nasila objawy ze strony układu ruchu, osłabiając utrzymanie organizmu pacjenta. Istnieją dane wskazujące, że blokowanie receptorów CB1 za pomocą Δ9-THCV zwiększa niekontrolowane ruchy w zwierzęcych modelach choroby Parkinsona.

Obserwacje sugerują, że preparaty konopi mogą osłabiać objawy ruchowe. W niektórych badaniach u pacjentów, którzy spożywali marihuanę, obserwowano poprawę niektórych objawów choroby: drżenia, bradykardii, niekontrolowanych ruchów spowodowanych leczeniem, problemów ze snem i zmniejszenia bólu. Jednak w innych badaniach pacjenci nie doświadczyli zmniejszenia objawów drżenia po wypaleniu pojedynczej dawki marihuany. W innym badaniu, w którym podawano CBD, pacjenci zgłaszali ustąpienie niektórych objawów psychotycznych i problemów ze snem.